برای بشر آگاهی از نتایج تلاشهایش یك نیاز ذاتی است و مدیران نیز باید بدانند سیستم سازمانی كه آن را مدیریت می كنندچگونه عمل می كند. اندازه گیری بهره وری ابزاری موثر در تجزیه وتحلیل عملكرد شركت بوده و ضمن آنكه مشخص می كند تلاشهای بهره وری تاچه حدی مفید بوده است، محلهای قابل بهبود را نیز نشان می دهد. اندازه گیری بهره وری زمانی موثر بوده و به بهبود سازمان كمك می كند كه براساس یك سیستم صحیح و اصولی انجام گیــــــــرد. در غیراین صورت، یعنی از اندازه گیری های پراكنده و غیرسیستماتیك نمی توان انتظار بهبود مستمر داشت.برای اندازه گیری درست بهره وری باید به نكات زیر توجه كرد:
۱ – مدیران و كارمندان باید سیستم بهره وری را درك كرده و به آن اعتماد داشته باشند؛
۲- اندازه گیری بهره وری باید تمام منابع و فعالیتهای كسب و كار را دربربگیرد؛
۳ – نتایج اندازه گیری باید منبع سود را مشخص كند. مثلاً اینكه سود حاصل ناشی از بهره وری واقعی است یا تورم قیمتها؛
۴ – نتایج حاصل باید نشانه های روشنی برای تصمیمات مدیریت داشته باشد.
درهر موردی می توان براساس ورودی و خروجی آن سیستم، میزان بهره وری آن را اندازه گیری كرد. هدف از این اندازه گیری، مشخص كردن میزان استفاده از ورودیها یا منابع موردنیاز در تولید یك كالا یا ارائه خدمات است كه با مقایسه آن با شاخصهای جهانی یا استاندارد، می توان استفاده از منابع را بهینه و موثر كرد كه درواقع همان افزایش بهره وری است. به طور كلی نتایج بهره وری را می توان در سطح جزیی و كلی محاسبه كرد. درصورتی كه نسبت ستاده را با یكی از عوامل تولید محاسبه كنیم، آن را بهره وری جزیی و اگر این نسبت را برای كل عوامل تولید محاسبه كنیم، آنگــــاه بهره وری كلی را موردمطالعه قرار داده ایم.برای معنی دار بودن و تحلیل بهتر شاخصهای بهره وری لازم است این شاخصها براساس یك اطلاعات پایه برای همان ورودی و خروجیهای موردنظر برای دوره های مشخص مانند ماهانه، فصلی یا سالانه محاسبه و موردمقایسه قرار گیرند. طول دوره ارزیابی تاحد زیادی به عوامل زیر بستگی دارد.
الف – سهولت دسترسی به اطلاعات؛
ب – ماهیت عملیات تولیدی؛
ج – اهداف مدیریت از ارزیابی بهره وری؛
د- تعداد شاخصهایی كه باید تعیین شوند.
دکتر شهداد شعبانی
دیدگاهتان را بنویسید