نوع دیگری از شرکتهای تجارتی که سرمایه و ضمانت شرکا در آن تأثیر زیادی ندارد بلکه تعداد شرکا و اکثریت آنها مؤثر است شرکتهای تعاونی هستند. شرکتهای تعاونی -در یک تقسیمبندی- به دو دستهی تولید و توزیع تقسیم میشوند: به این معنا که اگر موضوع فعالیتشان تولید باشد، شرکت تعاونی نیز تولیدی تلقی میشود و بالعکس اگر موضوع فعالیتشان توزیع باشد، شرکت تعاونی نیز توزیع تلقی میشود. این شرکتها انحصاراً تابع قانون بخش تعاونی هستند و تنها تصفیه هنگام انحلال شرکت تابع مقررات تصفیه در قانون تجارت است.
قانون تعریفی از شرکتهای تعاونی بیان نکرده است اما در واقع شرکت تعاونی را هنوز هم میتوان شرکتی تلقی کرد که اشخاص به منظور رفع نیازمندیهای مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی خود از طریق خودیاری و کمک متقابل تشکیل میدهند.
در قبال احتیاجات روز افزون، افراد ضعیف مخصوصا کشاورزان و کارگران، جز با کمک یکدیگر نمیتوانند مشکلات بزرگ را حل کنند؛ یک فرد متمول یا توانا شاید بدون کمک دیگران بتواند حوائج خود را برآورده کند ولی بیشتر افرادی که از جنبهی مالی ضعیفاند، اگر به یکدیگر کمک نکنند هرگز نمیتوانند زندگی خوبی داشته باشند. یک نیروی ضعیف در جامعه، ناچیز است و در مقابل احتیاجی که در اثر توسعهی دایرهی تمدن هر ساعت اضافه میشود، نمیتواند وسایل راحتی خود را فراهم کند ولی این نیروها هر قدر ضعیف باشند، اگر متمرکز شوند قدرت بزرگی تشکیل میدهند که در سایهی آن، شرکایی که از آن بهرهمند میشوند به هر هدف اقتصادی که مایل باشند خواهند رسید.
انواع شرکتهای تعاونی
• تعاونی تولید: شرکتهای تعاونی تولید شامل تعاونیهایی است که در امور مربوط به کشاورزی، دامداری، دامپروری، پرورش و صید ماهی، شیلات، صنعت، معدن، عمران شهری و روستایی و عشایری و نظایر اینها فعالیت میکنند. تعاونیهای تولید در کلیهی اولویتها و حمایتهای مربوط به تعاونیها حق تقدم دارند. در تعاونیهای تولید، عضو باید در تعاونی به کار اشتغال داشته باشد.
• تعاونی توزیع: شرکتهای تعاونی توزیع عبارتند از تعاونیهایی که نیاز مشاغل تولیدی یا مصرف کنندگان عضو خود را در چارچوب مصالح عمومی و به منظور کاهش هزینهها و قیمتها تأمین میکند. تعاونیهای توزیع مربوط به تأمین کالا و سایر نیازمندیهای روستاییان و عشایر و کارگران و کارمندان از نظر گرفتن سهمیهی کالا و حمایتهای دولتی و بانکی و سایر حمایتهای مربوط به امور تهیه و توزیع اولویت دارند. در تعاونیهای توزیع، احتیاجی نیست که عضو در تعاونی به کار اشتغال داشته باشد.
در قانون غیر از این دو نوع تعاونی، به تعاونیهای چند منظوره نیز اشاره شده است و به نظر میرسد که منظور مقنن تعاونیهایی است که ترکیبی از تولید و توزیع دارند مثلاً شرکت تعاونی که با هدف عمران روستایی خاص و تهیهی آذوقه برای ساکنین همان روستا ایجاد شده است. در چنین شرکتی که عضویت آن برای همه ساکنین روستا آزاد است، داشتن عضو غیرشاغل مجاز است اما هیئت مدیره و مدیرعامل باید از میان اعضای شاغل انتخاب شوند.
دیدگاهتان را بنویسید