قرارداد‌‌های لیسانس یکی از مباحث مهمی است که امروزه در حوزه‌ی اقتصاد و حقوق مطرح است. شاید در رسانه‌ها و بالاخص در تبلیغات شنیده باشید که یک محصول مشخص تحت لیسانس یک برند مشهور خارجی یا داخلی است. در این نوشته می‌خواهیم نگاهی مختصر به مفهوم قرارداد لیسانس بیندازیم.
یکی از بهترین و معمول‌ترین راه‌‌های خرید تکنولوژی و دانش از راه انعقاد قرارداد‌‌های لیسانس است که به آنها «مجوز‌‌های بهره‌برداری» هم گفته می‌شود. معمولا قرارداد‌‌های لیسانس در حوزه‌ی حقوق مالکیت فکری و به ویژه حق اختراع و علامت‌‌های تجاری مطرح می‌شوند (البته در مواردی مانند اسرار تجاری، دانش فنی، مدار‌‌های یکپارچه، طرح‌‌های صنعتی و… نیز وجود دارند). در بسیاری موارد در حق اختراع و موارد مشابه، مخترعین توانایی اقتصادی این را ندارند که خود بر روی محصول‌شان سرمایه¬گذاری کنند و آن را تولید کنند و بفروشند؛ بنابراین با افراد دیگری که منابع لازم را برای انجام دادن این کار در اختیار دارند، قرارداد لیسانس منعقد می‌کنند و در مقابل مبلغی پول به عنوان حقِ امتیاز دریافت می‌کنند. در مورد علامت تجاری وضع معمولا متفاوت است. در علامت‌‌های تجاری، دارنده‌ی یک علامت معتبر از قرارداد لیسانس برای گسترش قلمرو علامت خود استفاده می‌کند. به عنوان مثال دارنده‌ی رستوران‌‌های معروف مک¬دونالد تصمیم می‌گیرد شعبه‌‌های خود را در یک کشور دیگر گسترش بدهد و بازار‌‌های جدید برای خود ایجاد کند؛ پس با فردی که شرایط مورد نظر او را داشته باشد قرارداد لیسانس منعقد می‌کند و این شخص از این پس می‌تواند تحت عنوان مک‌دونالد رستوران بزند.
بنابراین لیسانس قراردادی است میان دارنده‌ی یک مال فکری – مانند مالک حق اختراع یا علامت تجاری- و فرد دیگری که می‌خواهد از این مال فکری بهره برداری کند. او در مقابل این استفاده به دارنده‌ی حق، مبلغی پول پرداخت می‌کند که رویالتی یا حق¬ امتیاز خوانده می‌شود.
دکتر شهداد شعبانی
دیدگاهتان را بنویسید