زیر ساخت تکنولوژی اطلاعات می تواند مفاهیم بسیار وسیعی را در بر گیرد. با این وجود در این نوشتار به معنی و مفهوم:
-دامنه سخت افزار و نرم افزار که در بکار گیری تکنولوژی اطلاعات (IT) در سازمان مورداستفاده قرار می‌گیرند.
-امنیت قابل دسترسی شبکه جهت حفاظت از محیط اطراف.
-بهبود و بازیافت موانع و مخاطرات آینده.
-ایجاد شبکه ارتباطی و مخابراتی سریع و مطمئن بین سطوح مختلف سازمان
-فرهنگ سازی مناسب.
-پیش بینی نیازهای آتی و گسترش سیستم ها و ارتقاء سرعت ارتباط.
-ارتباط مطمئن و با سرعت مناسب با شبکه جهانی اینترنت جهت بستر سازی ارتباط ارباب رجوع، مدیران و کارمندان با سازمان . زیر ساخت IT شامل سخت افزار و محیط توسعه، بانکهای اطلاعاتی ،بانکهای اطلاعاتی مشترک، کاربردهای مشترک و مهارتها و تخصصهای منابع انسانی است.

-برنامه جامع توسعه فناوری اطلاعات IT MASTER PLAN
جهت تحقق بخشیدن به منفعتهای ناشی ازتکنولوژی اطلاعات سازمانها باید IT را در داخل ساختار ، فرهنگ و استراتژی سازمانی خویش جاسازی نمایند.و جایگاه بخش تکنولوژی اطلاعات را در سازمان به طور مشخص تعریف کنند.از آنجاییکه ITتمامی فعالیتهای سازمان را متاثر می سازد عموما در سازمانهای پیشرفته وظایف تکنولوژی اطلاعات (IT) در کلیه بخشها و واحدهای سازمان با مدیریت و نظارت عالیترین مقام بسط داده می‌شود. با این وجود در بعضی از شرکتها و سازمانهای داخلی بخاطر ناشناخته بودن مسائل IT ، بکارگیری آن بصورت گسترش یافته در درون سازمان ، مقاومتها و مشکلات حادی را ایجاد می‌کند که ممکن است شرکت را در رسیدن به اهداف اجرای IT با مشکل مواجه نماید. در این صورت ساختار IT به صورت مستقل ولی نافذ به منظور هماهنگی و اجرای تکنولوژی اطلاعات (IT) و بسط و گسترش آن در درون شرکت تعریف و تعیین ساختار می‌گردد.
با گسترش بکارگیری تکنولوژی اطلاعات (IT)، ساختار سازمانها وشرکتهای بزرگ از حالت عمودی و سلسله مراتبی به صورت هسته های تخصصی و کارشناسی تغییر یافته اند. لذا باید اجرای IT در سازمانها طوری صورت‌گیرد که با فرهنگ ملی و سازمانی سازگاری داشته باشد. مسائلی که باید در IT MASTER PLAN مورد بررسی و مشخص شوند عبارتند از:

– 1برنامه ریزی استراتژیک سازمان
فرآیند برنامه ریزی استراتژیک شرکتها و سازمانها شامل تعیین فلسفه وجودی(philosophy ) ، چشم انداز و رسالت سازمان(vision&mission) ، بررسی عوامل داخلی (نقاط قوت و ضعف)و ارزیابی عوامل خارجی (فرصتها و تهدیدهای محیطی )((SWOT و تدوین و گزینش استراتژی می باشد.در برنامه ریزی استراتژی تعیین نقاط کلیدی از اهمیت خاصی برخوردار است، سازمانهایی که دارای یرنامه ریزی استراتژیک مدون و شفافی نداشته باشند ، اجرا و بکار گیری IT امری غیر واقع و بحث آن بی مورد می باشد.
برنامه ریزی استراتژیک برای توسعه تکنولوژی اطلاعات (IT) بر چهار اصل اساسی استوار است :
-تکنولوژی اطلاعات یک امر حیاتی است.
-تکنولوژی اطلاعات یک منبع اساسی برای آموزش ، تحقیقات و همکاریهای اجتماعی می باشد.
-تکنولوژی برای مدیریت داده ها و اطلاعات بسیار اساسی و مهم است.
– Itاستراتژی ارزیابی عملکرد سازمانها را نشان می دهد.
برای هریک از اصول چهارگانه فوق اهداف و استراتژیهای خاصی تعریف میشود.و در قدم بعدی توسعه عملکرد برای ارزیابی قابلیت عملکردی و تخصیص منابع مورنیاز جهت دستیابی به اهداف می باشد.طرح استراتژیک برای پیاده سازی تکنولوژی اطلاعات (IT) در سازمانها بخشی از چارچوب کلی آن است.شکل زیر چارچوب کلی برای استراتژی ، معماری و استانداردهای IT را نشان می‌دهد.
استانداردهای تکنولوژی اطلاعات پشتیبانی و تامین جزئیات بیشتری برای معماری IT را برعهده دارد.معماری تکنولوژی اطلاعات (IT) ، رهنمودهای اساسی، اهداف و استراتژیها که در طرح استراتژیک تعیین گردیده است را پشتیبانی می کند. و طرح استراتژیک ، اهداف و مقاصد غایی را پشتیبانی می نماید. مضامین ماموریت چشم انداز سازمان برای تکنولوژی اطلاعات ماموریت و رسالت کل سازمان را به تصویر می کشد.
در هر طرح استراتژیک اجرا و بکارگیری IT باید موارد زیر را شامل باشد:
-بیانیه های ماموریت و چشم انداز سازمان بر اساس IT طرح گردد.
-رهنمودهای اساسی جهت بکار گیری IT در سازمان به طور کامل مشخص و تعریف شوند و اهداف و استراتژیهای عملی برای هر یک از این موارد معین و با تمامی پروژه‌های مرتبط با IT سازگار باشد.
-فاکتورهای اساسی موفقیت ، کلیدهای بکارگیری ، پیش زمینه هاو مقاصد دسترسی، تکنولوژیهای بکارگرفته شده توسط دیگر سازمانها مورد مطالعه قرارگیرد.
-ارزیابی داخلی بکارگیری IT شامل بررسی نقاط قوت و ضعف و همچنین فرصتها و تهدیدات سازمان در ارتباط با تکنولوژی اطلاعات در سازمان باشد

– 2تعیین وضعیت موجود از دیدگاه IT)شناخت وضع موجود(
در بررسی وضعیت موجود سازمان مسائل و موارد ذیل را باید مورد توجه قرار داد:
-جایگاه سازمانی و تشکیلاتی شرکت و تاثیر آن بر فعالیتهای بخش IT. –
-تجهیزات سخت افزاری موجود و تکنولوژیهای مرتبط در حال بهره برداری .
-تکنولوژیهای نرم افزاری استفاده شده در سیستمهای کامپیوتری موجود.
-سیستمهای کامپیوتری موجود.
-ارتباطات دستی و کامپیوتری بین سیستمها.
-نقاط قوت و ضعف شرکت از نقطه نظر IT –

– 3تعیین نیاز های آینده
-سیستم IT موردنیاز سازمان برای رسیدن از وضع موجود به وضع مطلوب.
-ارتباطات بین سیستمهای مبتنی بر IT در شرائط مطلوب.
-فرصتها و تهدیدهای حاصل از توسعه IT .
-تعریف و پیش بینی پروژه های تکمیلی با توجه به SWOT سازمان.

– 4طراحی گزینه ها و آلترناتیوهای ممکن
-اولویت بندی پروژه ها بر اساس استراتژی سازمان.
-توجه به ملاکهای اولویت بندی بر اساس دیدگاه مدیریت ، مصوبات نهادها و قانون گذاران، ارائه خدمات بر اساس سیستمهای کیفیت جامع برای مشتریان و بررسی مسائل مالی

– 5تحلیل مقایسه ای آلترناتیوها و انتخاب گزینه برتر
-بکارگیری روشهای علمی تصمیم گیری و انتخاب گزینه ها براساس مدلهای تصمیم ازجمله MADM)مثلا روشAHP ، electere، topsis و (…
-ارزیابی و تعیین قابلیت اتکا و اعتماد روشهای تصمیم

– 6تشریح و تعیین پروژه های اولویت دار RFP
-پیش بینی زمانی و هزینه ای هریک از پروژه ها بر اساس اولویت و تعیین توالی انجام آن.
-تهیه و تشریح پروژه های قابل پیش بینی و تعیین زمانی و هزینه ای اجرای آن.

– 7تعیین برنامه ها و استراتژی پیاده سازی IT
استراتژیهای مختلفی در پیاده سازی نظام تکنولوژی اطلاعات (IT)در جوامع مختلفی وجود دارد، بعضی از این استراتژیها به استراتژی ملی وابسته هستند و بعضی را می توان به طور مستقل برای هر سازمان و شرکتی بکار گرفت. در این قسمت به چند نمونه از روشها و استراتژیهای بکار گیری نظام جامع IT اشاره می شود.
-استراتژی DATA STRUCTURE : این استراتژی که در جوام ع صنعتی اکثرا بدان توجه شده است نیازمند زیر ساخت توانمندی در تمامی سطوح اجتماع ملی است. در این استراتژی بانک اطلاعاتی مورد نیاز برای کلیه سازمانها و واحدهای اجتماعی ، صنعتی و خصوصی طراحی می شود و هریک از سازمانها بر اساس نیاز دسترسی به اطلاعات می توانند داده های موردنیاز خویش را دریافت و یا اضافه نمایند.مثلا اطلاعات موردنیاز برای ادارت مختلف یک شهر از وضعیت مردم آن شهر در بانکهایی مستقل و مرتبط با هم جمع آوری و دسته‌بندی می‌گردد و اداراتی مثل ثبت احوال ، مخابرات ، دارایی ، برق ، ثبت اسناد و… اطلاعات موردنیاز خود را کسب و یا اضافه می نمایند. در این مثال ساده نشان داده شده است که این اسـتراتژی دارای چه ویژگیها و مزیتهای فراوانی است و از دوباره کاریها در واحدها و اتلاف انرژی جلوگیری می نماید.
-استراتژی INFORMATION COST: در این استراتژی براساس هزینه و یا قیمت اطلاعات ساختار سیستم اطلاعات و بکارگیری IT مورد توجه قرار می گیرد . در داخل سازمانها این استراتژی را می توان با تقسیم‌بندی میزان اهمیت اطلاعات واحدها مثلا تقسیم بندی اطلاعات مدیریت ارشد و مدیران میانی و همچنین در بقیه سطوح اداری ، بکار گرفت.
-استراتژی :BUSSINESE استراتژی تجاری به مقوله اطلاعات به عنوان کالای تجاری نگریسته و براساس میزان در آمد ناشی از بکارگیری اطلاعات در سازمان طــرح ریزی و بکارگرفته می شود. مهمترین واحدهایی که در بکارگیری این استراتژی علاقمند هستند ، بخشهای خصوصی جامعه می باشند ولی شرکتها و سازمانهای دولتی در ایران به نظر می رسد که در بکارگیری این استراتژی ناموفق می باشند.
-استراتژی :LIFE CYCLE استراتژی سیکل عمر از موضوعات اساسی و مهمی می‌باشد که بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در این استراتژی که بر اساس تئوری سیکل عمر بنا شده است، وضعیت سازمان و داده ها از نظر منحنی سیکل عمر مورد بررسی قرار می گیرد و دوران پرورش ، رشد و بلوغ اطلاعات مورد بحث قـرار می‌گیرد و در نهایت پرورش و استفاده از اطلاعات در بستر عمر سازمان و دادها صورت می گیرد. این استراتژی را می توان در اکثر سازمانها و شرکتها بکارگرفت.

کلمات کليدي : ،

نسرين رضاجو

مديرداخلي و معاون اجرايي مدرسه غيردولتي فردوسي. سابقه ٨سال فعاليت كاري

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *