رویکرد کلاسیک همچنان در تدوین و طراحی استراتژی بسیاری از سازمان‌ها به‌کار می‌رود، اما این رویکرد در برخی صنایع، سازمان‌ها و کسب‌وکارها کارایی ندارد. هرگاه در محیطی فعالیت کنیم که فاقد انعطاف‌پذیری بوده و قابل پیش‌بینی هم نباشد، مزیت‌های رقابتی برای مدت کوتاهی پایدار باقی می‌مانند و تنها روش دفاع در برابر تغییرات مستمر چنین محیطی، ایجاد آمادگی و توانمندی تغییر مداوم در خود سازمان است. در چنین محیطی از رویکرد انطباقی استفاده می‌شود. موفقیت در به‌کارگیری این رویکرد به تجربه‌های مستمر و تشخیص سریع گزینه‌های جدید و اقتصادی نسبت به دیگران بستگی دارد. در واقع، مفهوم مزیت رقابتی پایدار که فلسفه استراتژی‌پردازان کلاسیک است، جای خود را به مجموعه‌ای از مزیت‌های موقتی می‌دهد.
سازمان‌هایی که از رویکرد انطباقی برای طراحی و تدوین استراتژی استفاده می‌کنند، باید سه گام را بپیمایند: آنها باید مدام جهت‌گیری‌های‌شان را برای خلق مجموعه‌ای از گزینه‌های استراتژیک تغییر دهند؛ با دقت موفق‌ترین گزینه را از میان آن مجموعه انتخاب کنند و پس از پرورش و دستیابی به مقیاس تجاری از آن گزینه بهره‌برداری می‌کنند. به علاوه، آنها باید با هر تغییر در محیط، این چرخه را برای اطمینان از نوسازی مزیت‌های‌شان به سرعت تکرار کنند.
بنابراین، رویکرد انطباقی کاملاً با رویکرد کلاسیک متفاوت است: این رویکرد متمرکز بر برنامه نیست؛ فقط یک استراتژی وجود ندارد؛ تاکید به جای تحلیل و برنامه‌ریزی روی تجربه است؛ مزیت‌ها موقتی‌اند؛ و تمرکز به جای نتیجه، روی وسیله و روش‌هاست. با وجود جذابیتی که در این رویکرد وجود دارد، باید در نظر داشت که استراتژی انطباقی زمانی مناسب است که پیش‌بینی‌ها به دلیل تغییرات اساسی و مستمر در تکنولوژی‌ها، نیازهای مشتری، رقابت یا ساختار صنعت دیگر برای طرح‌ریزی برنامه‌های سنجیده و پایدار قابل اطمینان نیستند. چنین محیطی خودش را با نوسان در تقاضا، جایگاه رقابتی و بازده یا پدیدارشدن خطاهای بزرگ در پیش‌بینی و اجبار به کاهش افق زمانی پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد.
مفاهیم و ابزارهایی که در تدوین استراتژی با این رویکرد توسط سازمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، شامل مواردی از قبیل: استراتژی پدیدارشونده، مزیت پیشگامی، اَبَر رقابت، نقاط عطف استراتژیک و قابلیت‌های پویا است. با افزایش شدت نوآوری‌های تکنولوژیک و تغییر و تحولات بنیادین مدل‌های کسب‌وکار به تدریج سازمان‌های بیشتری باید از رویکرد انطباقی در طراحی و تدوین استراتژی بهره بگیرند.
ادامه دارد …
مصطفی کرمانی
دیدگاهتان را بنویسید