بشر سالهای متمادی بدون داشتن وسیلهٔ محاسباتی زندگی می‌كرد و انگشتان دستانش ، تنها وسیله محاسباتی او را تشكیل می داد. بالا بودن قدرت تفكر انسان در مقایسه با حیوان، سبب گردیده است كه او هیچگاه به امكانات محدود خود اكتفا نكند و همواره درصدد یافتن راههایی برای توسعه و تكامل این امكانات باشد.
با توسعه و پیشرفت فناوری در كشورهای مختلف، به خصوص در كشورهای پیشرفته و به دنبال آن انفجار اطلاعات در تمام زمینه های علمی، پاسخگویی با شیوه های سنتی دیگر جوابگوی انسانها و قادر به انتقال سریع اطلاعات نبود و نیاز به شیوه های جدیدتر به شدت احساس می شد. با ورود كامپیوتر (رایانه)، دگرگونی عظیمی در امر انتقال و بازیابی اطلاعات به وقوع پیوست. در واقع می توان به كارگیری رایانه را سومین تحول عظیم بعد از اختراع خط و كتابت و اختراع چاپ دانست.
در چند سال اخیر رشد شتابان فناوری اطلاعات و به دنبال آن توسعه شبكه های ارتباطی، افق های تازه ای در پیشبرد تحقیقات علمی، صنعتی ، پزشكی، كشاورزی پدید آورده است. هر چند كه شكل نهایی نهادهایی كه از این دگرگونی بر خواهد خواست، هنوز نامعلوم است.
قدرت سحرآمیز شبكه های اطلاعاتی و توزیع آنها در گستره این كره خاكی، دگرگونیهای بنیادی را در ساختار نظام تحقیقات ، توسعه و آموزش ایجاد كرد. این امر در كشورهای پیشرفته صنعتی كه از این شبكه ها استفاده می كنند به خوبی ملموس است.
در آستانه قرن دانش و اطلاعات ، هر نوع برنامه ریزی و تصمیم گیری و در مجموع هر نوع فعالیت حیاتی معقول، بدون كاربرد اطلاعات (به روز) و سازماندهی اطلاعاتی بر مبنای فناوریهای جدید در امر اطلاع رسانی ؛ امری به دور از واقعیتهای جامعه جهانی یا به عبارت دیگر “دهكده جهانی ” خواهد بود. در عصر فنون جدید تبادل اطلاعات ، هر نوع فعالیت ارتباطی به منزله یك سرمایه ملی و در حكم پشتوانه‌ایی برای نیل به اهداف برنامه های توسعه و نهایتا استقلال و خودكفایی كشورها محسوب می شود.
بنابراین باید پذیرفت كه بزرگراههای اطلاعاتی زمینه ساز بستری مناسب برای توسعه كشورها هستند و جوامعی كه از این امكانات محرومند ، عملا قدرت مانور تجاری و علمی خود را تا حد قابل توجهی محدود می بینند.
بدون شك سرویس های خدماتی و ارتباطی نوین و به دنبال آن جهانی شدن تجارت و بازرگانی، فعالیتهایی مانند شناسایی شركای تجاری ، برقراری ارتباط با خریداران و فروشندگان ، معرفی محصولات و خدمات جدید، دستیابی به بازارها و منابع تهیه و تامین كالا با كارایی بیشتر و در عین حال كاربرد هزینه كمتر را امكان پذیر ساخته است.
در این راستا مصرف كنندگان این مجموعه عظیم و گسترده در برابر اطلاعاتی كه از طریق كابل نوری بر روی صفحه تلویزیون و یا مانیتورشان ظاهر می شود حالت انفعالی و گیرندگی صرف ندارند، بلكه می توانند با توجه به امكاناتی كه نرم افزارهای این مجموعه غیر قابل توصیف برایشان فراهم می آورند، انواع و اقسام حالتها را در نحوه دریافت و استفاده بهینه از اطلاعات به عمل آورند. هر چند كه برخی از این اطلاعات تغییرات قابل توجهی در سطوح مختلف زندگی اجتماعی، فرهنگی و همچنین در روح و روان افراد بوجود آورده است و حساسیتهایی را از سوی دولتها، گروههای فشار ، انجمن های مختلف ، گروههای دینی و اخلاقی و بالاخره خانواده ها به دنبال داشته است.
اهمیت شبكه های اطلاعاتی تا به آنجا پیش رفته است كه امروزه، بسیاری از دولتها، كاربران را موظف به پرداخت پول و مالیات نموده اند. اما در این راستا این سؤال پیش می آید كه مگر این بزرگراههای اطلاعاتی چه چیزی را با خود حمل می كنند كه مردم برای دریافت آن باید پول و مالیات بپردازند ؟ پاسخ این است : ” مهمترین كالای قرن بیست و یكم یعنی اطلاعات “. بدون تردید فناوری اطلاعات و ارتباطات بیش از هر چیز دیگر در اقتصاد ملی و جهانی تاثیر فراوانی گذاشته است .
نه تنها توسعه شبكه های اطلاعاتی ، ” اقتصاد اطلاعاتی”را حاصل نموده ، بلكه از زاویه دیگر ، دگرگونی اطلاعات زیرساختهای ارتباطی مهمی را در نقاط دور و نزدیك جهان به ویژه در آسیای جنوب شرقی امكان پذیر ساخته است ، تحصیل چنین اطلاعاتی جنبه استراتژیكی اقتصادی پیدا كرده و این امر باعث شده است ، خود اطلاعات به صورت یك كالای اقتصادی مورد داد و ستد قرار گیرد.
از سوی دیگر شاهراههای ارتباطی این امكان را حاصل نموده كه با استفاده از وسایل ارتباطی، رفت و آمد به مراكز كار تقلیل یافته و در عین حال با احداث خدمات اطلاعاتی در شئونات مختلف زندگی ، مشاغل و كارهای جدید فزونی یابند و به استخدام و جذب نیروی انسانی كمك شود.
با توجه به آنچه گفته شد روشن می شود كه در آینده ماهیت اشتغال ، تفریح ، آموزش فرهنگ و همچنین زمان و مكانی كه به آنها اختصاص می دهیم دگرگون خواهد شد.
ارتباط با خط و كتاب ، ماهیت فراگیری ، آموزش و پرورش ( چه برای مدرس و چه برای دانشجو ) ، همچنین شیوه تبلیغات و مبادلات شخصی ، حرفه ای و علمی و بالاخره نحوه سیاست و فرهنگ جامعه ، در این گذر زمان تغییر خواهند كرد. یعنی همه چیز، از كسب علم تا اعمال قدرت دگرگون می شود. اما هیچ كس نمی تواند از پیش ، تاثیر این تغییرات را بر كردار و رسوم ، یا روابط میان افراد ، گروهها و فرهنگ ملل تعیین كند. همانطور كه هنگام رایج شدن صفحه گرامافون و رادیو ، ادیسون و ماركونی قادر به پیش بینی موارد استفاده آنها نبودند.
بنابر این در جهان كنونی هر حادثه اقتصادی – اجتماعی و هر تحول علمی – فرهنگی بر زندگی همگان موثر است و در دنیایی كه ارتباط تنگاتنگ و سرنوشت مشترك اعضا روز به روز به یكدیگر نزدیك می شود، دسترسی شبكه های اطلاعاتی در همه زمینه ها ضروری است . هیچ كس از اطلاعات بی نیاز نیست و ارتباطات گسترده اعضا جامعه بشری چنان است كه بدون اطلاعات نمی توان در این جهان گام برداشت .
گسترش شبكه های اطلاع رسانی در حقیقت گامی است برای پیوستن به ارتباطات جهانی و پیش از آن گامی است بلند در راه دستیابی به توسعه.
admin
دیدگاهتان را بنویسید