پایپ ها
از زمانیکه دارای صنعت شدیم با مدل خطی که عمده ترین مدل تجارت است سروکار داشته ایم. شرکت ها کالا تولید و وارد بازار می کنند و به مشتریان می فروشند. ارزش در سطوح بالا خلق شده و در سطوح پایین مصرف می شود. در واقع جریانی خطی وجود دارد مانند آبی که در لوله جریان پیدا میکند. مدل های خطی همه جا حضور دارند. تمام کالاهای مصرفی ای که ما استفاده می کنیم ازطریق مدل خطی به دست ما میرسند. همه صنایع تولیدی طبق مدل خطی اداره می شوند. تلویزیون و رادیو طبق مدل خطی محتویاتشان را به ما عرضه می کنند. نظام آموزشی ما که در آن آموزگاران به بچه ها علم می آموزند مبتنی بر مدل خطی است. پیش از ظهور اینترنت، شمار زیادی از صنایع خدماتی نیز طبق مدل خطی اداره می شدند.
این مدل به اینترنت هم سرایت کرد. وبلاگ ها هم بر اساس مدل خطی فعالیت میکنند. فروشگاه اینترنتی ای مثل Zappos هم براساس مدل خطی اداره می شود. سرویس های SAAS تک-کاربره، بر اساس مدل خطی اداره می شوند که در آن شرکت، نرم افزار را تولید کرده و بر حسب میزان استفاده مصرف کننده از آن، مبلغی را دریافت میکند یا حق اشتراک می فروشد.
پلتفرم ها
اگر اینترنت به وجود نیامده بود، ما هرگز شاهد ظهور مدل های کسب و کار پلتفرم نبودیم. برخلاف کسب و کارهای خطی، پلتفرم ها اجناس را فقط تولید و روانه بازار نمی کنند. آنها به کاربر امکان خلق و استفاده از ارزش را می دهند. در سطح تکنولوژی، توسعه دهنده های خارجی می توانند با استفاده از API ها عملکرد پلتفرم را توسعه دهند. در سطح کسب و کار، کاربران (تولیدکنندگان) می توانند در پلتفرم ارزش خلق کنند تا دیگر کاربران از آن استفاده کنند (یا ارزش خلق شده را مصرف کنند). حرکت به سمت مدل پلتفرم تغییری بزرگ از انواع قدیمی و شناخته شده کسب و کار است که تا کنون در صنعت می شناختیم.
شبکه های تلویزیونی طبق مدل خطی اما یوتیوب طبق مدل پلتفرم عمل می کند. دانشنامه بریتانیکا براساس مدل خطی کار می کند اما ویکی پدیا آن را از میدان به در کرده و با استفاده از مدل پلتفرم ارزش خلق کرده است. کلاس های درسمان هنوز طبق مدل خطی اداره می شوند اما Udemy و Skillshare به مدل پلتفرم در امر آموزش روی آورده اند.
دکتر شهداد شعبانی
دیدگاهتان را بنویسید