کپی رایت یا حق مؤلف، به‌عنوان اصطلاح حقوقی، بیانگر حقوقی است که پدیدآورندگان نسبت‌به آثار ادبی و هنری خود دارند. آثار مورد حمایت کپی رایت شامل کتاب، موسیقی، نقاشی، مجسمه، فیلم، برنامه‌های کامپیوتری، پایگاه‌های داده، تبلیغات و نقشه‌هاست. درواقع طیف وسیعی از آثار، مورد حمایت حق کپی رایت قرار می‌گیرد. اما نکته اینجاست که قوانین داخلی متعدد هستند و باید دید که اثر از نظر کشوری که قرار است در آن حمایت شود، شرایط مورد نیاز برای حمایت را دارد یا نه. قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان در ماده ۲ خود فهرستی از آثار مورد حمایت را بیان کرده که شامل آثار زیر است:
- کتاب، رساله، جزوه، نمایش‌نامه و هر نوشته‌ی دیگر علمی و فنی و ادبی و هنری؛
- شعر، ترانه، سرود و تصنیف که به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد؛
- اثر سمعی و بصری به‌منظور اجرا در صحنه‌های نمایش یا پرده‌ی سینما یا پخش از رادیو یا تلویزیون که به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد؛
- اثر موسیقی که به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد؛
- نقاشی، تصویر، طرح، نقش و نقشه‌ی جغرافیایی ابتکاری و نوشته‌ها و خط‌های تزیینی و هر گونه اثر تزیینی و اثر تجسمی که به هر طریق و روش به‌صورت ساده یا ترکیبی به‌وجود آمده باشد؛
- هر گونه پیکره (مجسمه)؛
- اثر معماری از قبیل طرح و نقشه‌ی ساختمان؛
- اثر عکاسی که با روش ابتکاری و ابداع پدید آمده باشد؛
- اثر ابتکاری مربوط به هنرهای دستی یا صنعتی و نقشه‌ی قالی و گلیم؛
- اثر ابتکاری که بر پایه‌ی فرهنگ عامه (فولکلور) یا میراث فرهنگی و هنری ملی پدید آمده باشد؛
- اثر فنی که جنبه‌ی ابداع و ابتکار داشته باشد؛
- هر گونه اثر مبتکرانه‌ی دیگر که از ترکیب چند اثر از اثرهای نام‌برده پدید آمده باشد.
امروزه با پیشرفت‌های گسترده در حوزه فناوری، نرم‌افزارها نیز تحت حمایت کپی رایت قرار گرفته‌اند و حوزه حمایت کپی رایت روزبه‌روز گسترده‌تر می‌شود.
دکتر شهداد شعبانی
دیدگاهتان را بنویسید