هنگام ارزیابی سودآوری بالقوهی سرمایهگذاریهای مختلف، صاحبان کسبوکارها بهدنبال انتخابهایی هستند که میزان بازگشت سرمایهی آن بیشتر باشد. اغلب این بررسیها با درنظرگرفتن نرخ بازگشت سرمایه موردانتظار، انجام میشود؛ درصورتیکه باید عامل دیگری یعنی همان هزینه فرصت هم درنظر گرفته شود.
این مثال را درنظر بگیرید. مبلغی بهعنوان سرمایهگذاری به کسبوکاری اختصاص داده میشود. صاحبان کسبوکار باید تصمیم بگیرند که بین سرمایهگذاری در بخش منابع مالی و استفاده از پول برای خرید تجهیزات جدید، یکی را انتخاب کنند. فرقی نمیکند که صاحبان کسبوکار، کدام مورد را انتخاب کنند؛ سود بالقوهای که با سرمایهگذارینکردن در یکی از موارد از دست میرود، هزینه فرصت نامیده میشود. درواقع، هزینه فرصت اختلاف بین بازگشت سرمایهی موردانتظار در هر دو گزینه است. در نتیجه، فرمول هزینه فرصت به این ترتیب است:
هزینه فرصت= بازگشت سرمایهی سودآورترین گزینه – بازگشت سرمایهی گزینهی انتخابشده
انتخاب اول در مثال بالا، سرمایه گذاری در بازار سهام به امید بازگشت سرمایه است. انتخاب دوم در این مثال، سرمایهگذاریکردن در کسبوکار به این امید است که وسایل و امکانات جدید، منجر به افزایش بهره وری تولید، کاهش هزینههای عملیاتی و افزایش حاشیهی سود شود.
فرض کنید که میزان بازگشت سرمایه در بازار سهام، ۱۲ درصد باشد و بهروزرسانی تجهیزات، ۱۰ درصد بازگشت سرمایه را بهدنبال داشته باشد. هزینه فرصت انتخاب تجهیزات و صرفنظرکردن از بازار سهام، برابرست با ۲ درصد.
تحلیل هزینه فرصت، نقشی بسیار حیاتی در تعیین ساختار سرمایهی یک کسبوکار دارد. درحالیکه هم وام و هم حقوق صاحبان سهام هر دو، هزینههایی بهمنظور جلب رضایت وامدهندگان و صاحبان سهام دارند، هر کدام دربردارندهی هزینه فرصت هستند. مثلا منابع مالی که برای بازپرداخت وامها استفاده میشود، در بازار سهام سرمایهگذاری نمیشوند.
از آنجاییکه هزینه فرصت، محاسبهای براساس پیشبینی است، نرخ واقعی بازگشت سرمایه برای هر دو انتخاب، قابلاندازهگیری نیست. مثلا فرض کنید که در مثال بالا، شرکت تصمیم بگیرد از تجهیزات جدید صرفنظر کند و در مقابل، در بازار سهام، سرمایهگذاری کند. اگر سهام مربوط با کاهش ارزش مواجه شود، شرکت بهجای بهرهبردن از ۱۲ درصد بازگشت سرمایهی موردانتظار، سرمایهی خود را از دست میدهد.
برای اینکه این موضوع را سادهتر عنوان کنیم، درنظر بگیرید که این سرمایهگذاری بازدهی در حد صفر درصد داشته باشد، یعنی شرکت دقیقا همان سودی که سرمایهگذاری کرده، دریافت میکند. در این شرایط، هزینه فرصت برابرست با ۱۰ درصد (بازگشت سرمایه در خرید تجهیزات) منهای صفر درصد که این مقدار برابر است با همان ۱۰ درصد. همچنین، این امکان هم وجود دارد که یک شرکت، خرید تجهیزات جدید را انتخاب کند اما این امکانات جدید، تأثیری بر بهرهوری تولید نداشته باشد و میزان سود در همان حالت قبلی باقی بماند. هزینه فرصت در این شرایط برابرست با ۱۲ درصد بهجای ۲ درصدی که پیشبینی شده بود.
یکی از مهمترین اقدامات در سرمایهگذاری، مقایسهی انتخابهای پیش رو از جهت درجهی یکسانی ریسک است.
دیدگاهتان را بنویسید