طلاق و انواع آن، فسخ نکاح – در برخی از موارد مثل وجود بعضی از بیماریها، قانونگذار حق فسخ یعنی حق برهمزدن یک جانبهی عقد نکاح را پیشبینی کرده و این حق را به زوجین داده است که با عنوان موارد فسخ عقد نکاح مطرح میشود – بذل مدت و انقضای مدت – که در ارتباط با ازدواج موقت مطرح میشوند و منظور این است که مرد میتواند در ازدواج موقت بقیهی مدتی را که باقی مانده است به زن ببخشد و به نکاح موقت پایان دهد و منظور از انقضای مدت نیز پایان یافتن مدت پیشبینی شده برای نکاح موقت است – رسیدگی به کلیهی این طرقی که به نحوی به عقد نکاح پایان میبخشند در صلاحیت دادگاه خانواده قرار دارد.
۵. مجموع مباحث مربوط به حضانت و ملاقات با طفل
به فرایند نگهداری و تربیت کودکان در اصطلاح حقوقی حضانت میگویند. چنانچه زوجین اقدام به جدایی نمایند، بررسی این امر که کدام یک از آنها باید از کودک نگهداری کند و صلاحیت لازم را برای این امر دارد و همچنین نحوهی ملاقات طرف مقابل با کودک چگونه خواهد بود نیز از جمله موضوعاتی است که برای حل آنها باید به دادگاه خانواده مراجعه کرد.
۶. رشد، حجر و رفع آن
فرد رشید در علم حقوق، فردی است که ضمن آن که به سن بلوغ شرعی -که در دختر ۹ سال تمام قمری و در پسر ۱۵ سال تمام قمری است- رسیده است، صلاحیت لازم برای دخل و تصرف در امور مالی خود را نیز دارد.
محجورین در مقابل افراد رشید قرار دارند که سه دسته از افراد را شامل میشوند:
- صغیر: یعنی دختری که به سن ۹ سال تمام قمری نرسیده است و پسری که به سن ۱۵ سال تمام قمری نرسیده است.
- سفیه: منظور کسی است که بهرغم این که به سن بلوغ و رشد (۱۸ سال تمام) رسیده است اما همچنان تصرفاتش در امور مالی خود عاقلانه نیست و صلاحیت دخل و تصرف در امور مالی خود را ندارد و
- مجنون: که منظور از فرد مجنون کسی است که به طور کلی قدرت درک مناسب ندارد چه در امور مالی و چه در غیر آن.
این سه گروهی که مطرح شد با عنوان محجورین شناخته میشوند. اصل بر این است که در نظام حقوقی ما هنگامی که فردی به سن ۱۸ سال تمام شمسی میرسد هم بالغ محسوب میشود و هم رشید است یعنی میتواند در کلیهی امور خود نیز دخل و تصرف کند اما دربرخی از موارد مشاهده میشود که شخصی بهرغم رسیدن به سن بلوغ و رشد همچنان نمیتواند امور خود را به طور مستقل و عاقلانه اداره کند و در یکی از گروههای سهگانه محجورین قرار میگیرد.
بر عکس، گاهی اوقات ممکن است شخصی که به سن بلوغ رسیده است اما به سن رشد- یعنی ۱۸ سال تمام شمسی -نرسیده است از توانایی کافی برای ادارهی کلیه امور خود بهخصوص امور مالی برخوردار باشد. در این گونه موارد تشخیص رشد یا عدم رشد (حجر) با دادگاه خانواده است.