بیمه اختیاری همان‌طور که از نامش پیداست، بیمه‌ای است که شخص به‌صورت اختیاری، خود را بیمه می‌کند. مثلا شما در خانه، طراحی لباس انجام می‌دهید یا نقشه‌کش یا فریلنسر (دورکار) هستید و برای کارفرمایی کار نمی‌کنید. شما می‌توانید خود را بیمه کنید، از مزایای قانونی آن استفاده کنید و پس از گذشت مدتی، بازنشسته و از مزایای بیمه بازنشستگی آن نیز بهره‌مند شوید.
افرادی که بیمه اجباری نیستند و کارفرما ندارند، می‌توانند خود را بیمه اختیاری یا بیمه خویش‌فرما کنند و از مزایای آن بهره‌مند شوند. اگر هم قبلا شما سابقه بیمه اجباری داشتید و به هر دلیلی علاقه‌ای به کار کردن با کارفرماهای قبلی ندارید، می‌توانید بیمه خود را به‌صورت خویش‌فرما ادامه بدهید.
بیمه اختیاری از نظر سنی محدودیت‌هایی دارد. مثلا فرد باید حداقل یک‌ماه سابقهٔ بیمه و زیر ۵۰ سال سن داشته باشد. همچنین بانوان خانه‌داری که بیش از چهل‌وپنج سال سن دارند، امکان بیمه اختیاری را ندارند.
کسانی که کارفرما ندارند، غرامت زمان بیکاری به آنها تعلق نخواهد گرفت. به‌همین خاطر، چیزی به‌نام بیمه بیکاری در بیمه اختیاری معنا ندارد. بنابراین یکی از تفاوت‌های بیمه اجباری با بیمه بیکاری یا خویش‌فرما این است که بیمه بیکاری در بیمه اجباری وجود دارد ولی در بیمه اختیاری نه.
البته باید توجه کنید که بیمه اختیاری، بیشتر شامل مزایای بیمه‌های اجباری مثل مقرری بازنشستگی، درمان و از کار افتادگی می‌شود و نرخ بیمه‌پردازی آن، کمتر از بیمه اجباری است. چراکه شما ۳ درصد از حق بیمه بیکاری مشمولان بیمه اجباری را پرداخت نمی‌کنید؛ چون اصلا بیمه بیکاری به شما تعلق نمی‌گیرد. لذا حق بیمه ماهانه‌ای که پرداخت می‌کنید، کمتر خواهد بود که رقمش را هر سال دولت تعیین می‌کند.
سه نرخ حق بیمهٔ ۱۲ درصد، ۱۴ درصد و ۱۶ درصد در بیمه‌های اختیاری و بیمهٔ زنان خانه‌دار وجود دارد که در هر یک از این پرداخت‌ها، دولت موظف به پرداخت ۲ درصد حق بیمه است. این در حالی است که در بیمه‌های اجباری، ۳۰ درصد حق بیمه پرداخت می‌شود که ۲۰ درصد آن را کارفرما و ۷ درصد آن را کارگر پرداخت می‌کند (از حقوقش کسر می‌شود).
بیمه اختیاری برای کسانی که تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نیستند، مناسب است. این افراد می‌توانند به نزدیک‌ترین شعبهٔ سازمان تامین اجتماعی محل سکونت خود در یکی از استان‌های کشور مراجعه کنند و برای بیمه اختیاری اقدام کنند.
این افراد باید مدارک موردنیاز را در اختیار سازمان قرار بدهند و حق بیمهٔ مصوب را در زمان اعلامی پرداخت کنند. اگر حق بیمه اختیاری شما پرداخت نشود، بیمه باطل شده و شما موظف هستید در چهارچوب قوانین این سازمان، درخواست کنید. اگر خودتان حوصلهٔ پیگیری امور اداری را ندارید، می‌توانید وکیل بگیرید تا کارهای شما را دنبال کند. در وکالت‌نامه باید به‌صراحت قید شود که وکیل شما، اجازهٔ انعقاد قرارداد بیمهٔ اختیاری را دارد و وکالت‌نامه‌های کلی، فاقد اعتبار خواهد بود.
درخواست شما پس از تسلیم به واحد نام‌نویسی شعبه، ظرف ۶۰ روز بررسی و استحقاق یا عدم استحقاق شما اعلام خواهد شد. این اعلام نیز مکتوب است. افراد مشمول و دارای سابقهٔ بیمه و افراد تحت تکفل آنها، باید برای معاینهٔ پزشکی به پزشک معتمد سازمان در استان محل سکونت مراجعه کنند.
اگر شما ۹ ماه پیش، بیمه اجباری مداوم داشتید و قطعی‌ای در پرداخت حق بیمه شما مشاهده نشود، از انجام معاینات پزشکی معاف هستید. اگر احیانا در زمان پیگیری مسائل بیمه اختیاری، با کارفرمایی به توافق رسیدید، کتبا به سازمان اعلام کنید تا پروندهٔ بیمهٔ اختیاری شما از روند اداری خارج شود. شما نمی‌توانید هم بیمهٔ اختیاری داشته باشید و هم بیمهٔ اجباری.
دکتر شهداد شعبانی
دیدگاهتان را بنویسید