در سازمان تأمین اجتماعی (و نه در کل صنعت بیمه) دو نوع بیمه وجود دارد:
بیمه اجباری: شامل همهٔ مشمولین قانون کار اعم از کارفرما و کارگر میشود. یعنی هرکسی که مزد و حقوق میدهد و میگیرد.
بیمه غیراجباری یا خویشفرمایی: شامل کسانی است که مشمول بیمه اجباری نیستند. این بیمه هم دو بخش دارد: بیمه اختیاری و بیمه صاحبان حرفه و مشاغل آزاد که این دو با هم اختلافاتی دارند که در ادامه توضیح میدهیم.