همه‌ی اشخاص به صرف انسان بودن به‌طور بالقوه این توانایی را دارند که صاحب حقوق و تکالیفی شوند. به عنوان مثال همه حقِ دارا شدن و تملک اموال را دارند. به این امر در اصطلاح حقوقی «اهلیت تَمَتُع» گفته می‌شود. اهلیت تمتع به این معناست که اشخاص می‌توانند دارای حق باشند؛ اصولا همه‌ی افراد و اشخاص اهلیت تمتع دارند. اما زندگی در اجتماع علاوه بر دارا شدنِ حقوق، نیازمند اجرا و انجام برخی اعمال حقوقی نیز هست (به عنوان مثال بستن قرارداد با دیگران، ازدواج کردن، طلاق گرفتن، وصیت نامه نوشتن و …). بنابراین علاوه بر اهلیت برخوردار شدن از حقوق و تکالیف، افراد باید توانایی و شایستگی اجرا و انجام اعمال حقوقی را نیز داشته باشند. به این توانایی و شایستگی در اصطلاح حقوقی «اهلیت اِستیفا» گفته می‌شود.
گفتیم که همه‌ی اشخاص به صرف انسان بودن دارای اهلیت تمتع هستند اما همه‌ی افراد لزوما اهلیت استیفا ندارند. به افرادی که اهلیت استیفا ندارند «مَحجور» گفته می‌شود. محجور به معنای شخصی است که حق انجام دادن اعمال حقوقی مانند بستن قرارداد را ندارد. این نوشته را بخوانید تا ببینید محجورین در حقوق ایران چه حقی دارند.
دکتر شهداد شعبانی
دیدگاهتان را بنویسید