آغاز عمليات اجرايی جرم را میگويند كه به دليل عاملی خارجي به نتيجه نرسد. شروع به جرم آنجايی اهميت دارد كه قانون برای آن مجازات پيشبينی كرده باشد. «هر کس قصد ارتکاب جرمی کرده و شروع به اجرای آن نماید، لکن به واسطهی عامل خارج از اراده او قصدش معلق بماند، به شرح زیر مجازات میشود:
الف. در جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات، حبس دائم یا حبس تعزیری درجه یک تا سه است به حبس تعزیری درجه چهار
ب. در جرائمی که مجازات قانونی آنها قطع عضو یا حبس تعزیری درجه چهار است به حبس تعزیری درجه پنج
پ. در جرائمی که مجازات قانونی آنها شلاق حدی یا حبس تعزیری درجه پنج است به حبس تعزیری یا شلاق یا جزای نقدی درجه شش»
شروع جرم از توقف ارادی انجام جرم توسط مرتكب متفاوت است.
شروع به جرم همچنين نبايد با جرمهای عقيم و محال اشتباه گرفته شود. اين جرائم نيز به دلايل مخصوص به خود در مرحلهی اجرايی متوقف میشوند اما نه به وسيلهی عامل خارجیای كه مانع آنها شود.
برای مثال، در جرائم كلاهبرداری، جعل، قتل و… اگر فرد پيش از رسيدن به نتيجهی مطلوب و در عمليات اجرايی دستگير شود، به مجازات شروع به جرمِ اين عناوين محكوم خواهد شد.
اما گاهی فرد اصولا امكان به نتيجه رسيدن را ندارد يا نتوانسته به آن برسد. مانند تيراندازی به كسی كه كشته شده است يا تيراندازی به شخص زنده با نيت قتل و به خطا رفتن تير.