نماد سایت کلینیک مدیریت

مالک عین و مالک منافع

همان‌طور که ذکر شد اثر اصلی قرارداد اجاره، انتقال مالکیت منافع از موجر یا مالک به مستأجر است؛ یعنی پس از انعقاد قرارداد اجاره ملک، مستأجر مالک منافع مالی می­‌شود که آن را اجاره کرده­ است اما مقصود از مالکیت منافع چیست؟

برای پاسخ به این پرسش می‌­توان این­گونه بیان نمود که هر مالی دو بُعد دارد؛ عین و منفعت. عین همان جنبه­‌ی فیزیکی و محسوس مال است؛ چیزی که قابل لمس و مشاهده است اما منفعت یک مال، قابل مشاهده یا به‌عبارت بهتر محسوس نیست. اگر شخصی مالک عین یک مال باشد، اصولا مالک منافع آن هم هست و در این صورت می­‌تواند هر نوع بهره‌ی دلخواه را از مال خود ببرد. اما در برخی مواقع نیز یک مال می­‌تواند دو مالک داشته باشد؛ به‌گونه‌­ای که یک نفر مالک عین مال بوده و دیگری مالک منافع آن باشد. در قرارداد اجاره هم مالی که به اجاره داده می­‌شود در واقع دو مالک دارد که در آن موجر یا اجاره‌دهنده، مالک عین مال است و مستأجر، مالک منافع آن. در واقع مستأجر با مالکیت نسبت به منافع، بر آن­چه اجاره کرده ­است تسلط پیدا می‌­کند و می‌­تواند از آن بهره ببرد. لازم به ذکر است که مالکیت نسبت به عین یک مال در درجه­‌ی بالاتری قرار دارد و اختیارات بیش­تری را نیز برای مالک فراهم می­‌کند.

برای مثال شخصی که مالک عین یک مال است می­‌تواند آن را بفروشد یا به شخص دیگری اجاره دهد اما مستأجر که مالک منافع است، نمی­‌تواند مورد اجاره را بفروشد بلکه صرفا می‌تواند آن­ را به دیگری اجاره بدهد مگر این­که اجاره­‌دهنده در قرارداد چنین حقی را از او سلب کرده باشد. در واقع چنانچه مالک یا اجاره‌­دهنده، حق اجاره دادن ملک را از مستأجر سلب نکند و چنین چیزی در قرارداد مورد اشاره قرار نگیرد، مستأجر می‌­تواند مالی را که اجاره کرده است به شخص دیگری اجاره دهد. بنابراین حق اجاره دادن هم حقی برای مستأجر است که می­‌تواند توسط مالک از وی سلب شود.

در صورتی که شخصی مال خود را اجاره دهد، با توجه به این­که مالکیت منافع آن را به شخص دیگری واگذار کرده ­است، میزان اختیارات وی نسبت به مال خود کمتر می­­‌شود؛ برای مثال پس از انعقاد عقد اجاره، مالک موظف است مورد اجاره را به اجاره­‌گیرنده تحویل بدهد و نباید کاری کند که در بهره‌بردن و استفاده کردن مستأجر از مال مورد اجاره، مانع ایجاد شود.

خروج از نسخه موبایل