با توجه به مواد بالا جهات کیفری تعقیب صدور چک بی‌محل به شرح زیر است:
۱. نبودن وجه نقد يا عدم كفايت آن در تاريخ مندرج در چك.
«در صورتی‌كه موجودی حساب صادركننده‌ی چك نزد بانك كمتر از مبلغ چك باشد به تقاضای دارندهی چك، بانك مكلف است مبلغ موجود در حساب را به دارندهی چك بپردازد و دارندهی چك با قيد مبلغ دريافت شده در پشت چك و تسليم آن به بانك، گواهينامه‌ی مشتمل بر مشخصات چك و مبلغي كه پرداخت شده از بانك دريافت می‌نمايد. چك مزبور نسبت به مبلغی كه پرداخت نگرديده بی‌محل محسوب و گواهينامه بانك در اين مورد برای دارندهی چك جانشين اصل چك خواهد بود. در مورد اين ماده نيز بانك مكلف است اعلاميه‌ی مذكور در ماده‌ی قبل را برای صاحب حساب ارسال نمايد.»
۲. کشیدن تمام یا قسمتی از وجهی که چک بر مبنای آن صادر شده، توسط خود یا دیگری.
۳. دستور عدم پرداخت وجه چك به بانك؛ دستور عدم پرداخت مواقعی کاربرد دارد که چک قابلیت پرداخت دارد، اما صادر کننده این دستور را می‌دهد.
موارد مجاز صدور دستور عدم پرداخت در ماده‌ی زیر آمده است.
«صادركننده‌ی چك يا ذی‌نفع يا قائم‌مقام قانونی آنها با تصريح به اين كه چك مفقود يا سرقت يا جعل شده و يا از طريق كلاهبرداری يا خيانت در امانت يا جرائم ديگری تحصيل گرديده می‌تواند كتباً دستور عدم پرداخت وجه چك را به بانك بدهد بانك پس از احراز هويت دستور دهنده از پرداخت وجه آن خودداری خواهد كرد و در صورت ارائه‌ی چك بانك گواهی عدم پرداخت را با ذكر علت اعلام شده صادر و تسليم می‌نمايد.»
دارندهی چك می‌تواند عليه كسی كه دستور عدم پرداخت داده شكايت كند و هرگاه خلاف ادعایی كه موجب عدم پرداخت شده ثابت شود دستوردهنده علاوه بر مجازات مقرر در ماده‌ی ۷ اين قانون به پرداخت كليه‌ی خسارات وارده به دارندهی چك محكوم خواهد شد.
تبصره‌ی ۱: ذی‌نفع در مورد اين ماده كسی است كه چك به نام او صادر يا ظهرنويسی شده يا چك به او واگذار گرديده باشد (يا چك در وجه حامل به او واگذار شده باشد).
در موردی كه دستور عدم پرداخت مطابق اين ماده صادر می‌شود بانك مكلف است وجه چك را تا تعيين تكليف آن در مرجع رسيدگی يا انصراف دستوردهنده، در حساب مسدودی نگهداری کند.
تبصره‌ی ۲: دستور دهنده مكلف است پس از اعلام به بانك شكايت خود را به مراجع قضايی تسليم و حداكثر ظرف مدت يك هفته گواهی تقديم شكايت خود را به بانك تسليم نمايد در غير اين‌صورت پس از انقضای مدت مذكور بانك از محل موجودی به تقاضای دارندهی چك وجه آن را پرداخت می‌كند.
۴. تنظيم چك به صورت نادرست: برای مثال عدم مطابقت امضای موجود در بانک، با امضای روی چک، یا مندرجات آن.
۵. صدور از حساب مسدود: به این معنا که فرد هنوز از دسته‌چک حسابی که بسته است، برگ چک صادر می کند.
دکتر شهداد شعبانی
دیدگاهتان را بنویسید