توسعهٔ فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث ایجاد شبکهای عظیم با مقیاس جهانی، (اینترنت) شده است و بنابراین علاوه بر افزایش و ارزش ویژگیهای مورد ذکر در نظریه شبکههای اجتماعی، قابلیتهای ارتباطی جدیدی مانند کنفرانس از راه دور و یا فعالیتهای توزیع شده را بوجود آورده و دسترسی آسانتر و سریعتر به اطلاعات را امکانپذیر ساختهاند.
در کشورهای پیشرفته اینترنت، یکی از مهمترین ابزراهای کارآفرینان است و این افراد از طریق این شبکه بر قابلیتهای خود افروده و از مزایای آن بهره میگیرند. در کشور ما به خاطر عدم توسعهٔ قوی و قابل توجه اینترنت شاید این شبکه ابزار کارآفرینی چندان قوی محسوب نگردد، درحالیکه تلفن همراه یکی از ابزارهای مهم کارآفرینی در ایران است. بدون تلفن همراه کارآفرینی تقریباً معنی ندارد. چرا که تلفن همراه دسترسی به افراد را از زمان خاص و محل خاص به صورت ۲۴ ساعته تقریباً مستقل از مکان تغییر داده و در نتیجه ارزش ارتباطات را بالا برده است. بنابراین کارآفرینی که به شدت ارتباطات قوی وابسته میباشد، به این ابزار نیازمند است. نمونههایی از کارآفرینی که در کشور مشاهده میشود مؤید این مطلب است. به عنوان مثال گروهی از دانشجویان یک دانشگاه که در پی یک ایده تجاری به ساخت نرمافزار انتخاب رشته و تجاریسازی و عرضه آن در هنگام انتخاب رشته کنکور سراسری پرداخته بودند، در نهایت با خرید یا اجاره چند دستگاه تلفن همراه در خوابگاه دانشجویی، فرآیند انتخاب رشته را توسط شبکهای که در کل کشور ایجاد کرده بودند، مدیریت میکردند.
در آینده انواع نرمافزارها، خصوصاً نرمافزارهای هوشمند نیز مورد استفاده کارآفرینان قرار خواهند گرفت. و این افراد به کمک این نرمافزارها فعّال خواهند بود، فرصتها را بهتر شناسایی خواهند کرد و اطلاعات دقیقتر و مناسبتری را جمعآوری خواهند نمود. دانش و مفاهیم بهتری را درک خواهند کرد و ارتباطات سادهتر و گستردهتری را برقرار خواهند نمود. نرمافزارهایی که شخصیت و ویژگیهای افراد مختلف را کشف و شناسایی کرده و بسته به موقعیت در ارتباط با هر یک، عکسالعملهای مناسبی ارائه خواهند نمود. اینترنت و شبکههای الکترونیکی یک بستر ارتباطی هستند. برقراری ارتباط با هر فرد، شیوههای خاص او را میطلبد که الان تا حد زیادی از دسترس ما خارج است. خصوصاً اولین ارتباط بسیار مهم است. نرمافزارهای هوشمند کمک خواهند کرد تا اولین ارتباط آخرین ارتباط نباشد.
کارآفرینی لازمهٔ توسعه فناوری و توسعه فناوری بستر کارآفرینی است. براین اساس اهّمیت نقش بسترسازی کارآفرینی و وظیفه دولت مشخص میشود. دولت باید بستر کارآفرینی در حوزه فناوری اطلاعات که همان شبکههای ارتباطی و اطلاعاتی میباشد را توسعه دهد و تقویت کند و امکان دسترسی آسان همگان به این شبکهها را فراهم نماید. ضمن اینکه فرهنگ استفاده از شبکهها را ایجاد کرده و گسترش دهد و قوانین و مقررات لازم را تدوین و اجرا نماید.
فرار مغزها که خصوصاً در فناوریهای نو بیشتر رایج است، از نتایج ضعف کارآفرینی در کشورهای در حال توسعه است. بسیاری از نیروهای تحصیل کرده این کشورها، صرفاً علمی بار آمده و تربیت شدهاند و باید توسط دیگران مدیریت شوند؛ افرادی هم که شخصیت کارآفرینی دارند بستر کارآفرینی را در این کشورها نمییابند. جالب اینکه تمرکز کشورهای توسعه یافته بیشتر بر فعّالیتهای کارآفرینانه تربیت نیروهای داخلی خود در این حوزه است و از این طریق نیروهای متخصص خارجی را بکار میگیرند و در راستای اهداف خود از آنان بهرهبرداری میکنند. کارآفرینان میتوانند مشاغلی در لبهٔ تکنولوژی برای متخصصین داخل کشور ایجاد کنند و در اثر رضایت شغلی که بوجود میآورد علاوه بر کلیه مزیتهای کارآفرینی از فرار مغزها نیز جلوگیری نماید.
دولت باید علاوه بر ایجاد بسترهای سختافزاری و نرمافزاری فناوری اطلاعات و ارتباطات و رفع موانع آن، زمینههای حمایت از فعالیت کارآفرینان را فراهم کند، نهادهای سرمایهگذاری لازم را تاسیس نموده و با نهادهای آموزشی، پژوهشی و انکوباتورها به صورت هدفدار افراد بالقوه کارآفرین متخصص را شناسایی کرده و کارآفرینی را در آنها به فعلّیت برساند و از مزیتهای این انسانها متعهد در پیشبرد اهداف کشور بهره بگیرد.
دولت در بند ب تبصره ۱۱ ماده واحده قانون بودجه سال ۸۰ مبلغ ۵/۱ میلیون تومان وام خود اشتغالی برای جوانان در نظر گرفته است. واقعیت این است که بسیاری از جوانان بیکار مشکلشان داشتن این مبلغ نیست بلکه مشکل آنها نداشتن راهحل یا آماده نبودن بسترهای کارآفرینی است. چقدر مناسب است که در سالهای آتی دولت بودجه را با هدایت صحیح صرف بسترسازی فعّالیتهای کارآفرینانه نماید و از این طریق در فناوریهای نو به خصوص فناوری اطلاعات و ارتباطات ایجاد اشتغال کند.
● کارآفرینی در فناوری اطلاعات و ارتباطات
تحولاتی که در سالهای اخیر در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بوجود آمده است و عصر اطلاعات را شکل داده و همچنان پیش میتازد و در جوامع و فرهنگها دگرگونی ایجاد، مرهون تلاش افراد بسیاری از جمله کارآفرینان است. کارآفرینان اطلاعات، شرایط عصر اطلاعات را شناخته و با کارآفرینی خود ملزومات این عصر را پیدا کرده و با شیوههای خاص خود آن را ایجاد میکنند حتی بروز عصر اطلاعات هم از نتایج کارآفرینی است. اینترنت بزرگترین و قویترین شبکه ارتباطی دنیا، نمونهای روشن از کارآفرینی است. در طول تاریخ کدام یک از کارآفرینان توانستهاند نیازی را کشف کنند که پس از رفع آن تحوّلی در کل دنیا داده و بستری برای کارآفرینی سایر افراد ایجاد نمایند. شایسته است این کارآفرینی که خود بستری برای کارآفرینی دیگران شده است را ابرکارآفرینی بنامیم در سالهای اخیر نمونههای بسیاری از کارآفرینی در اینترنت به ثبت رسیده است، از آنجایکه تاکنون چنین شبکه عظیمی در تاریخ بشر وجود نداشته است. زمینههای فعالیت در آن بکر بوده و فرصت برای نوآوری و خلاقیت بسیار است. شرکتهای اینترنتی و شرکتهای Com در چند سال اخیر ایجاد، و به سرعت رشد کردند.
شرکتهایی مانند Yahoo، ebay،Amazon و دیگران در مدت کوتاهی توانستهاند ارزش بسیاری را کسب نمایند. آمارها نشان میدهد که در طی ۵ سال آخر قرن گذشته ارزش برخی از این شرکتها بیش از ۲۰۰ برابر شده است درحالیکه میزان رشد سودآوری آنها کمتر از ۱۰ برابر بوده است. کارآفرینی در اینترنت به این موارد خلاصه نمیشود و موارد بسیاری خصوصاً در زمینه نرمافزارهای مبتنی بر شبکه و همچنین محتویات شبکه وجود دارد. کارآفرینی در شیوههای جذب مشتریان اینترنتی، بازاریابی اینترنتی، همکاریها و شبکههای مجازی، الکترونیک، واقعیت مجازی، آموزش و کار از راه دور و … همه و همه گستردگی کارآفرینی در عصر اطلاعات را نشان میدهند.
بازار گسترده اینترنت فرصت خوبی برای صادرات نرمافزار است. اینترنت شبکهای مجازی است که تا حد زیادی مستقل از محل می باشد. این شبکه بازاری بدون مرز است که میتوان به راحتی در آن تجارت نمود. درخشش شرکتهای اینترنتی فرصت مناسبی برای صادرات نرمافزار است. برای این منظور میبایست افراد کارآفرین با ایدههایی نو، شرکتهایی اینترنتی را تاسیس کنند و پس از مدتی که ارزش فوقالعادهای یافتند آنها را بفروشند. همانطور که گفتیم سودآوری این شرکتها اهمیت زیادی ندارد بلکه فروش آنها منبع درآمد و در نتیجه صادرات نرم افزاری خواهد بود.
«کار آفرینی موتور توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات است» با کارآفرینی است که نیازها شناخته میشود و با رفع نیازها پیشرفت حاصل میشود. کشورهای پیشرفته به این دلیل پیشرفتهاند که در فناوری پیشرفت کردهاند و توسط آن، هم اقتصاد جهان را در اختیار گرفته، هم قدرت نظامی شدهاند و هم فرهنگ جهان را به سوی خواستههای خود هدایت میکنند. کارآفرینی اطلاعات در سطوح مختلف
الف) سختافزار
ب) نرمافزار
ج) اطلاعات
د) ارتباطات
هـ) کاربرد
انجامپذیر است.
در هریک از این سطوح فرصتهای بسیاری برای کارآفرینی وجود دارد. که نیازمند حمایت مراکز سرمایهگذاری و تلاشهای کارآفرینانه است. کارآفرینی در حوزه اطلاعات بسیار راحتتر و عملیتر از کارآفرینی در سایر حوزههاست. به عنوان مثال در حوزه نیروگاه هستهای به دلیل کاربرد محدود، ایدههای کمتری وجود دارد و به علاوه سرمایهگذاری فوقالعاده زیاد و درصد امکانپذیری کم، مانع هر فعّالیت کارآفرینانه است و درحالیکه در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات که درهمه جا گسترده شده است، ایدههای بسیاری خلق میشود و میزان سرمایهگذاری مورد نیاز که ایدهها را به نتیجه برسانند چندان زیاد نیستند. بنابراین کارآفرینی اطلاعات به راحتی انجام میشود و این خود دلیلی بر سرعت نمایی رشد فناوری اطلاعات است.
● نتیجهگیری
ملاحظه شد که فناوری اطلاعات و ارتباطات تحولات زیادی در کلیه فعالیتهای اجتماعی ازجمله کارآفرینی بوجود آورده و به عنوان مهمترین ابزار کارآفرینی مدرن مورد توجه قرار گرفته است.
دیدگاهتان را بنویسید